τα οστά & οι μύες μας

Τα συστατικά των οστών μας :

Τα οστά μας αποτελούνται από κολλαγόνο- μια πρωτεΐνη που αποτελείται από 3 αλυσίδες κάποιων μικρότερων μορίων που λέγοντα αμινοξέα και που προσδίδει στα οστά ελαστικότητα-, από ιόντα ασβεστίου Ca+2 και Mg+2 και φωσφορικά PO4-3 που προσδίδουν στα οστά σκληρότητα και τέλος από νερό .

Στα οστά μας συναντάμε 3 είδη κυττάρων: οστεοβλάστες (μεγάλα κύτταρα με πολλούς πυρήνες) , οστεοκλάστες  και οστεοκύτταρα .

Η δομή των οστών μας :

Τα οστά μας περιβάλλονται από μία μεμβρά­νη, το περιόστεο. Τα αιμοφόρα αγγεία που διαπερ­νούν το περιόστεο φτάνουν στο εσωτερικό του οστού μεταφέροντας θρεπτικές ουσίες και οξυγό­νο. Στην περίοδο ανάπτυξης του οργανισμού το περιόστεο βοηθά στην αύξηση των οστών κατά πάχος , ενώ σε περίπτωση που το οστό σπάσει (κάταγμα) βοηθά στην επούλωση του. Στο εσωτερικό μέρος του οστού βρίσκεται το συμπαγές οστό και πιο μέσα και προς τα δύο  άκρα το σπογγώδες οστό που έχει πολλές κοιλότητες. Μέσα σ' αυτές υπάρχει ο ερυθρός μυελός των οστών, που παράγει κύττα­ρα του αίματος, όπως τα ερυθρά αιμοσφαίρια. Στο μεσαίο τμήμα των μακριών οστών υπάρχει μια κοιλότητα, που περιέχει στους ενήλικες τον ωχρό μυελό των οστών. που αποτελείται από λίπος.

Η χρησιμότητα του σκελετού μας :

Στηρίζει το σώμα και καθορίζει τη μορφή του.

Βοηθάει στην κίνηση, γιατί είναι αρθρωτός και προσφέρει θέσεις για την πρόσφυση των μυών.

Προστατεύει τα πιο ευαίσθητα από τα όργανά μας μέσα σε ειδικά διαμορφωμένες κοιλότητες.

Παράγει τα κύτταρα του αίματος με τη βοήθεια του ερυθρού μυελού.

Λειτουργεί σαν αποθήκη ασβεστίου  και φώσφορου για τις ανάγκες του οργανισμού .

Περιγραφή του σκελετού μας:

Ο σκελετός ενός ενήλικα ανθρώπου αποτελείται από 206 οστά.

Α. Κρανίο

Οστά εγκεφαλικού κρανίου(8): το μετωπιαίο οστό, τα βρεγματικά, τα κροταφικά, το ινιακό οστό, το σφηνοειδές οστό και το ηθμοειδές οστό
Οστά προσωπικού κρανίου(14): τα ζυγωματικά, τα ρινικά, τα δακρυικά, τα οστά των ρινικών κογχών, η ύνιδα, οι άνω γνάθοι, τα υπερώια οστά και η κάτω γνάθος.

Στη βάση του κρανίου υπάρχει μια τρύπα σε σχήμα αβγού, που ονομάζεται μείζον ή ινιακό τρήμα. Μέσα από το τρήμα αυτό περνάει το άνω άκρο του νωτιαίου μυελού και συνδέεται με τον εγκέφαλο

Β. Άνω άκρα

Tα οστά της ωμικής ζώνης είναι η κλείδα και η ωμοπλάτη.

H κλείδα είναι ένα επίμηκες οστό που ανήκει στα πλατειά οστά και έχει σχήμα ανοιχτού λατινικού S .

H ωμοπλάτη είναι ένα πλατύ τριγωνικού σχήματος οστό στο οποίο υπάρχουν πολύπλοκες αποφύσεις που χρησιμεύουν για το σχηματισμό αρθρώσεων και την πρόσφυση μυών. Στην άνω έξω γωνία της όπου βρίσκεται η ωμογλήνη, η βασικότερη αρθρική επιφάνεια της ωμοπλάτης .

O σκελετός του βραχίονα αποτελείται από ένα οστό, το β ρ α χ ι ό ν ι ο. Αυτό είναι ένα μακρύ οστό που το άνω άκρο του λέγεται κεφαλή, είναι ημισφαιρικό και αρθρώνεται με την ωμογλήνη για το σχηματισμό της άρθρωσης του ώμου.

O σκελετός του πήχη αποτελείται από δύο μακρά οστά, την κερκίδα και την ωλένη. H κερκίδα βρίσκεται στο έξω χείλος του πήχυ και αντιστοιχεί στον αντίχειρα και η ωλένη στο έσω και αντιστοιχεί στο μικρό δάχτυλο του χεριού.

O σκελετός του άκρου χεριού αποτελείται από τον καρπό, τα πέντε μετακάρπια οστά και τις φάλαγγες των δακτύλων.  O καρπός είναι ένα σύστημα που αποτελείται από 8 μικρά πολύγωνα οστά τα οποία αρθρώνονται μεταξύ τους και σχηματίζουν δύο σειρές . Tα μετακάρπια και οι φάλαγγες των δακτύλων είναι μικρά επιμήκη οστά αρθρωμένα στη σειρά. Στον αντίχειρα έχουμε 2 φάλαγγες ενώ στα υπόλοιπα δάκτυλα 3 στο καθένα .

Γ. Κάτω άκρα

Ο σκελετός του μηρού με το μεγαλύτερο οστό του ανθρωπίνου σκελετού, το μηριαίο οστό.

Ο σκελετός της κνήμης με 2 οστά, η κνήμη και η περόνη.

Ο σκελετός του άκρου ποδιού αποτελείται από τον ταρσό, που έχει 7 οστά, τα 5 μετατάρσια οστά και τις φάλαγγες των δακτύλων, 2 για το μεγάλο και από 3 για κάθε ένα από τα  υπόλοιπα .

Ο μηρός συνδέεται προς τα επάνω με τη λεκάνη με μια από τις βασικότερες μεγάλες αρθρώσεις του ανθρωπίνου σκελετού, την άρθρωση του ισχίου ή απλώς ισχίο, και προς τα κάτω με την κνήμη με την άρθρωση του γόνατος στο σχηματισμό της οποίας υπάρχει άλλο ένα οστό, η επιγονατίδα. Η άρθρωση αυτή είναι επίσης από τις βασικές μεγάλες αρθρώσεις του σώματος.

Δ. Κορμός

Η σπονδυλική στήλη που αποτελείται από 33 (ή 34) σε σειρά σπονδύλους που δημιουργούν ένα ενιαίο σωλήνα, τον σπονδυλικό σωλήνα, μέσα στον οποίο βρίσκεται ο νωτιαίος μυελός.

Οι σπόνδυλοι διακρίνονται  ανάλογα της θέσης τους στη σπονδυλική στήλη από πάνω προς τα κάτω σε: 7 αυχενικούς , 12 θωρακικούς στους οποίους αρθρώνονται οι αντίστοιχες πλευρές , 5 οσφυϊκούς , 5 ιερούς  που το μέγεθός τους ελαττώνεται προς τα κάτω και που στους ενήλικους συνοστεώνονται στο ιερό οστό , 4 με 5  κοκκυγικούς που συνοστεώνονται στον κόκκυγα .  Ειδικότερα ο πρώτος άνω σπόνδυλος που συνδέει το κρανίο με τη σπονδυλική στήλη ονομάζεται άτλας και  ο αμέσως επόμενος (ο δεύτερος) επιστροφέας. Οι δύο αυτοί σπόνδυλοι χρησιμεύουν για τη κίνηση της κεφαλής.

Μεταξύ των σπονδύλων παρεμβάλλονται οι μεσοσπονδύλιοι δίσκοι, οι οποίοι δρουν σαν μαξιλάρι – αμορτισέρ, έτσι ώστε να απορροφούν τους κραδασμούς από τις διάφορες κινήσεις κατά μήκος της σπονδυλικής στήλης.

#  Πολλές φορές όμως παρουσιάζονται υπέρμετρες κυρτώσεις της σπονδυλικής στήλης από παθολογικές αιτίες, και τέτοιες είναι οι:

Λόρδωση με έντονο άνοιγμα προς τα οπίσω, ονομασία που προήλθε από την υπεροπτική γενικότερη  εικόνα των Λόρδων.

Κύφωση αντίθετη της προηγουμένης, με έντονο άνοιγμα προς τα εμπρός, εμφανέστερη σε υπερήλικους .

Σκολίωση με έντονη κυρτότητα της σπονδυλικής στήλης, είτε δεξιά, είτε αριστερά.

Ο σκελετός του θώρακα αποτελείται από το στέρνο και τις πλευρές.

Το στέρνο έχει σχήµα ξίφους, βρίσκεται µπροστά και απέναντι από τη θωρακική µοίρα της σπονδυλικής στήλης. Οι πλευρές είναι12 ζεύγη (δεξιά και αριστερά) και ενώνονται στο ένα τους άκρο µε τους12 θωρακικούς σπονδύλους και στο άλλο τους άκρο άµεσα ή έµµεσα µε το στέρνο σχηµατίζοντας την θωρακική κοιλότητα,μέσαστην οποία προστατεύονται οι πνεύµονες, η καρδιά και τα µεγάλα αγγεία. Το πρόσθιο άκρο των επτά πρώτων πλευρών ενώνεται άµεσα µε το στέρνο . Οι πλευρές αυτές  ονοµάζονται γνήσιες πλευρές.Το πρόσθιο άκρο της όγδοης,  ένατης και δέκατης πλευράς ενώνεται έµμεσα µε το στέρνο µε το χόνδρινο πλευρικό τόξο. Οι πλευρές αυτές ονοµάζονται νόθες πλευρές.Το πρόσθιο άκρο της ενδέκατης και τηςδωδέκατης πλευράς καταλήγουν ελεύθερα χωρίς να ενώνεται µε το στέρνο. Οι πλευρές αυτές ονοµάζονται νόθες ασύντακτες πλευρές.

Ο σκελετός της λεκάνης (ή πυέλου).  Η πύελος ή λεκάνη σχηµατίζεται από τα 2 ανώνυµα οστά που συνδέονται µπροστά στην ηβική σύµφυση και πίσω µε το ιερό οστό. Κάθε ανώνυµο οστό αποτελείται από 3 οστά ,το λαγόνιο, το ηβικό και το ισχιακό.Τα δύο ανώνυµα οστά συνδέονται µεταξύ τους µπροστά στην ηβική σύµφυση και πίσω µε το ιερό οστό σχηµατίζοντας την πύελο ή λεκάνη.

# κοτύλη είναι το σηµείο όπου πραγµατοποιείται η σύνδεση της πυέλου µε το µηριαίο οστό σχηµατίζοντας την άρθρωση του ισχίου.

Πως συμβαίνει και τι είναι η οστεοπόρωση;

Η οστεοπόρωση είναι μια κατάσταση κατά την οποία ο σκελετός μας, τα κόκαλά μας χάνουν την οστική τους μάζα, γίνονται πιο αδύνατα, πιο εύθραυστα και σπάζουν ευκολότερα. Η οστεοπόρωση εμφανίζεται σε άτομα πάνω των 45 ετών και ιδιαίτερα στις γυναίκες μετά την κλιμακτήριο . Σε άτομα άνω των 70ετών είναι το ίδιο συχνή τόσο στις γυναίκες όσο και στους άνδρες .

Τα κόκαλά μας δεν είναι αδρανή υλικά, όπως οι πέτρες και τα ξύλα. Είναι και αυτά ζωντανοί ιστοί που διαρκώς ανανεώνονται. Καθημερινώς λοιπόν, ο οργανισμός μας καταστρέφει ένα μικρό μέρος - το πιο γερασμένο - απ' τον σκελετό μας, και καθημερινώς το αναπλάθει και το αντικαθιστά με καινούργιο κόκαλο. Αυτό συμβαίνει διαρκώς από τότε που γεννιόμαστε μέχρι τον θάνατό μας. Μέχρι την ηλικία των 25 ετών κάθε μέρα ο οργανισμός δημιουργεί λίγη παραπάνω ποσότητα οστού (οστική μάζα) απ' αυτή που καθημερινά καταστρέφει. Έτσι λοιπόν γύρω στα 25 μας αποκτούμε την μεγαλύτερη οστική μας μάζα που έχουμε στη διάρκεια της ζωής μας Την υψηλότερη αυτή οστική μάζα την ονομάζουμε "κορυφαία οστική πυκνότητα" και έχει μεγάλη σημασία για το αν θα κάνουμε ή όχι οστεοπόρωση αργότερα.

Από την ηλικία των 25 μέχρι τα 50 ή μέχρι την εμμηνόπαυση για τις γυναίκες, ο οργανισμός μας διατηρεί την οστική μάζα του σκελετού μας σχεδόν σταθερή. Δηλαδή, κάθε μέρα αντικαθιστά με νέο οστό  αυτό που προηγουμένως κατέστρεψε, ανανεώνοντας σταθερά την οστική μας μάζα.

Από την ηλικία όμως των 50 ετών και πέρα ή μετά από την εμμηνόπαυση για τις γυναίκες, όλοι μας -άνδρες και γυναίκες - χάνουμε μια μικρή ποσότητα από την οστική μας μάζα, γιατί ο οργανισμός μας δεν μπορεί να αναπληρώσει όλη την οστική μάζα που καταστρέφει.

Αιτίες της οστεοπόρωσης είναι η  δυσαπορρόφηση  ασβεστίου και βιταμίνης D * , η λήψη κάποιων φαρμάκων (κορτιζόνη) , η έλλειψη τεστοστερόνης στους άνδρες , η έλλειψη σωματικής δραστηριότητας και          η χρόνια αναπνευστική λοίμωξη .

Η οστεοπόρωση αντιμετωπίζεται σε κάποιο βαθμό φαρμακευτικά ( τεστοστερόνη, παραθορμόνη,καλσιτονίνη, διφωσφονικά, φθοριούχο νάτριο) .

* Η βιταμίνη D συντίθεται στο δέρμα με τη βοήθεια της υπεριώδους ακτινοβολίας και βοηθάει στην απορρόφηση των ιόντων ασβεστίου από το έντερο και στην καλή λειτουργία των οστών. Εξασφαλίζεται  και από τρόφιμα όπως το γάλα, τα γαλακτοκομικά προϊόντα και τα αβγά.

Διατροφή και οστά:

Τα οστά είναι ένας ζωντανός ιστός που καθημερινά χτίζεται και αποδομείται στον οργανισμό μας. Στο τέλος της ημέρας πρέπει να υπάρχει ένα θετικό ισοζύγιο, ώστε να υπερτερεί ο σχηματισμός νέου οστού. Διαφορετικά, εάν υπερτερεί  η αποδόμηση, οδηγούμαστε στην οστεοπόρωση.

Το απολύτως απαραίτητο συστατικό στην τροφή μας για τη δημιουργία γερών οστών αναμφίβολα είναι το ασβέστιο, καθώς συντελεί στη δημιουργία νέων οστεοκυττάρων. Στα οστά αποθηκεύεται περισσότερο από το 99% του ασβεστίου που υπάρχει στο σώμα μας. Βέβαια, εκτός από το ασβέστιο, για την ενίσχυση των οστών είναι απαραίτητες οι βιταμίνες D και Κ, το φθόριο και το μαγνήσιο.

Έτσι η διατροφή μας πρέπει να περιλαμβάνει τα γαλακτοκομικά προϊόντα (χαμηλών λιπαρών ή άλιπα),                  τα αυγά, τα αμύγδαλα, τα πράσινα φυλλώδη λαχανικά και τα δημητριακά .

Η σύνδεση των οστών:

Τα οστά συνδέονται μεταξύ τους στις αρθρώσεις. Ορισμένες αρθρώσεις επιτρέπουν ελεύθερες κινή­σεις, όπως η άρθρωση στον ώμο ή στο γόνατο και ονομάζονται διαρθρώσεις. Στις συναρθρώσεις τα οστά είναι τόσο στενά συνδεμένα ώστε δεν κινούνται ή κινούνται ελάχιστα. Για παράδειγμα, οι αρθρώσεις που συνδέουν μεταξύ τους τα οστά της κεφαλής, δεν επιτρέπουν καθόλου κινήσεις, και άλλες, όπως οι αρθρώσεις μεταξύ των σπον­δύλων, παρουσιάζουν μικρή κινητικότητα.

Στη διάρθρωση τα οστά περιβάλλονται από ένα σάκο, τον αρθρικό θύλακα, και κρατούνται συν­δεδεμένα με τη βοήθεια των συνδέσμων. Στα σημεία όπου τα οστά έρχονται σε επαφή καλύ­πτονται από ένα στρώμα χόνδρου. Μέσα στην αρθρική κοιλότητα υπάρχει ένα υγρό, το αρθρικό υγρό, που «λιπαίνει» τις αρθρικές επι­φάνειες, ώστε να γίνονται πιο εύκολα οι κινήσεις.

Τα είδη των μυών:

Οι μύες βοηθούν στις κινήσεις του σώματος με την ικανότητα τους να συστέλλονται και να χαλαρώνουν χάριν σε 2 πρωτεΐνες, την ακτίνη και τη μυοσίνη . Υπάρχουν τρία είδη μυών στο σώμα μας:

Οι σκελετικοί ( ή γραμμωτοί ) μύες προσφύονται  στα οστά με τους τένοντες. Τη λειτουργία των μυών αυτών μπορείς να την ελέγξεις. Αυτό σημαίνει ότι οποι­αδήποτε κίνηση γίνεται αν εσύ το θελήσεις. Τα μυικά κύτταρα είναι επιμήκη με πολλούς πυρήνες .             Οι σκελετικοί μύες ασκούν δύναμη, μόνο όταν συστέλλονται, γι' αυτό συνήθως συνεργάζονται κατά ζεύγη.  Για παράδειγμα, για να γίνει  η κάμψη του πήχη, πρέπει να συσταλεί ο μυς Α (δικέφα­λος) και να χαλαρώσει ο μυς Β (τρικέφαλος). Για να γίνει η αντίθετη κίνηση, δηλαδή η έκταση του πήχη, πρέπει να συσταλεί ο μυς Β και να χαλα­ρώσει ο μυς Α.

Οι λείοι μύες κινούνται χωρίς τη θέληση σου και χωρίς να μπορείς να ελέγξεις το ρυθμό τους. Λείοι μύες υπάρχουν, για παράδειγμα, στα τοιχώ­ματα του στομαχιού και του εντέρου σου και κάνουν κινήσεις που βοηθούν την πέψη και την προώθηση της τροφής. Τα μυικά κύτταρα είναι ατρακτοειδή με έναν μόνο πυρήνα στο κέντρο τους .

Ο καρδιακός μυς ενώ λειτουργεί ανεξάρτητα από τη θέληση σου  μοιάζει με τους γραμμωτούς και στέλνει αίμα σε όλα τα σημεία του σώματος σου. Τα μυικά κύτταρα είναι πιο κοντά από αυτά των σκελετικών μυών και έχουν ένα μόνο πυρήνα στο κέντρο τους .

Δείτε εδώ το εμπρόσθιο και το οπίσθιο μυικό μας σύστημα.

Η κράμπα:

Θα έχει τύχει σε σένα ή σε κάποιο σου συμμαθητή αυτό που ονομάζουμε κράμπα. Συμβαίνει συνήθως στην περίπτωση άσκησης χωρίς προθέρμανση. Την αντιλαμβανόμαστε σαν μια ξαφνική αρκετά επώδυνη και μη ελεγχόμενη σύσπαση κάποιου μυός. Υποχωρεί συνήθως, αν τεντώσουμε το μέλος που έπαθε κράμπα και το τρίψουμε ελαφρά. Αν μας συμβεί ενώ κολυμπάμε πρέπει να παραμείνουμε ψύχραιμοι και να πάρουμε ύπτια θέση (ανάσκελα) μέχρι να υποχωρήσει .

http://www.scribd.com/doc/8578185/%CE%91%CE%9D%CE%91%CE%A4%CE%9F%CE%9C%CE%99%CE%91-%CE%91%CE%9D%CE%98%CE%A1%CE%A9%CE%A0%CE%99%CE%9D%CE%9F%CE%A5-%CE%A3%CE%A9%CE%9C%CE%91%CE%A4%CE%9F%CE%A3