6. Τα όξινα-βασικά-ουδέτερα διαλύματα, το pH, οι δείκτες

Το  Η2Ο  διασπάται σε πολύ μικρό βαθμό ( από 500.000.000 μόρια διασπάται μόνο   1 μόριο ) σε κατιόντα υδρογόνου Η+1 και σε ανιόντα υδροξειδίου ΟΗ-1 , σύμφωνα με την αντίδραση :

Η2Ο (l) →  Η+1 (aq) + ΟΗ-1 (aq)              διάσταση νερού

Στο καθαρό νερό τα   Η+1 είναι ισάριθμα με τα ΟΗ-1 και γι αυτό το καθαρό νερό  το χαρακτηρίζουμε ουδέτερο .  Τα ιόντα αυτά μπορούμε να τα αυξομειώνουμε [ Υπάρχουν ουσίες που όταν τις διαλύουμε στο νερό δίνουν Η+1 , αυτές τις λέμε οξέα . Επίσης υπάρχουν ουσίες που στο νερό δίνουν ΟΗ-1 , αυτές τις λέμε βάσεις ]. Έτσι λοιπόν σε ένα διάλυμα α) μπορεί να υπερτερούν τα Η+1 (το διάλυμα αυτό χαρακτηρίζεται όξινο), β) μπορεί να υπερτερούν τα ΟΗ-1  (το διάλυμα αυτό το χαρακτηρίζουμε βασικό ή αλκαλικό), γ) μπορεί τα   Η+1  να είναι ισάριθμα με τα ΟΗ-1  ( το διάλυμα αυτό το χαρακτηρίζουμε ουδέτερο ).

ΡΗ είναι μια κλίμακα τιμών από το 0 έως το 14 (στους 25οC) που μας δείχνουν  πόσο όξινο ή πόσο βασικό είναι ένα διάλυμα .

Όσο πιο όξινο είναι ένα διάλυμα (όσο πιο πολλά κατιόντα Η+1 έχει), τόσο πιο μικρό PH έχει (το ΡΗ τείνει στην τιμή 0), ενώ όσο πιο βασικό είναι ένα διάλυμα (όσο πιο πολλά ανιόντα ΟΗ-1 έχει), τόσο πιο μεγάλο ΡΗ έχει ( το ΡΗ τείνει στην τιμή 14 ).

Το ΡΗ το μετράμε με ειδικά όργανα – τα PHμετρα   ή  με τη βοήθεια των δεικτών .

Οι δείκτες είναι ουσίες ( τις παίρνουμε από τα φυτά ) που αλλάζουν χρώμα  ανάλογα με το ΡΗ , δηλαδή οι δείκτες είναι ουσίες που αλλάζουν χρώμα σε συγκεκριμένη περιοχή ΡΗ .

Έτσι μπορούμε να βρούμε το ΡΗ ενός διαλύματος από το χρώμα που παίρνουν οι δείκτες που προσθέτουμε στο διάλυμα.

● Τι συμβαίνει στο PH όταν αραιώνουμε ένα όξινο ή ένα βασικό διάλυμα ;

Όταν σε ένα διάλυμα προσθέτουμε νερό, δηλαδή διαλύτη( αραιώνουμε το διάλυμα ) τότε το διάλυμα τείνει  να γίνει ουδέτερο , οπότε το PH τείνει στην τιμή 7 .

● Τι συμβαίνει στο PH ενός διαλύματος όταν αυτό το κάνουμε πυκνότερο ;

Όταν το διάλυμα γίνεται πιο όξινο ,αν είναι όξινο ,τότε  το PH  ελαττώνεται και τείνει στην τιμή 0  , ενώ  όταν γίνεται   βασικότερο , όταν είναι βασικό , τότε το PH αυξάνεται και τείνει στην τιμή 14  .

● ενδεικτικές τιμές ΡΗ κάποιων υγρών :

Υγρό	ΡΗ
μπαταρίας	1,2
γαστρικό	1,4-1,7
χυμός λεμόνι	2,2
ξίδι	2,8
μήλο	3,2
κρασί	3,4
πορτοκαλάδα	3,5
τοματοχυμός	4,2
μπύρα	4,5
βροχόνερο	5,8
γάλα	6,8
ούρα	5,3-7
σάλιο	6,7-7,2
Καθαρό νερό	7
αλατόνερο	7
αίμα	7,4
Θαλασσινό νερό	8,2
Δ.μαγειρικής σόδας	8,5
ασβεστόνερο	10,6
αμμωνία	11,8